Loof- en fruitbomen worden in de herfst graag gesnoeid. Dit bevordert de groei en de opbrengst. We leggen uit wanneer en hoe je de boom het beste kunt snoeien, zodat je bomen tot het voorjaar weer volop in de bloei staan.
De hele zomer heb je genoten van de bomen in de tuin. Om er volgend jaar weer plezier van te kunnen hebben en de boom zich optimaal kan ontwikkelen, is het belangrijk om aan het einde van het jaar overtollige of zieke takken weg te halen, je kunt je bomen snoeien. Dit kun je zelf doen, maar het is wel belangrijk om met een paar dingen rekening te houden. We geven je een overzicht van welk gereedschap je nodig hebt, wat voor soort snoei je kunt doen en op welke manier je dit het beste kunt aanpakken.
Het juiste moment
De meeste bomen moeten in de herfst of winter worden gesnoeid. Dan zitten ze in de rustfase, die pas in het voorjaar eindigt als de nieuwe scheuten groeien. In de late herfst en winter zijn de bomen ook kaal en bieden daardoor een duidelijk zicht op de takken – perfecte omstandigheden dus voor een snoei. Bovendien focust de boom in de herfst zijn energie op de wortel en het onderste deel van de stam, waardoor hij gemakkelijker kan omgaan met verwondingen die optreden tijdens het snoeien. Nog een pluspunt: in de herfst- en wintermaanden broeden vogels niet in de boomtop, zodat je je hen niet stoort tijdens het nestelen.
Bomen snoeien: niet tijdens het broedseizoen! Tijdens het broedseizoen is het snoeien van bomen bij wet verboden, zodat de leefruimte van de inheemse vogels niet wordt verstoord en de groeifase van de boom niet negatief wordt beïnvloed. Dit geldt ook voor heggen, struiken en andere bomen.
Steenfruitbomen zoals kersen, abrikozen of perziken vormen een uitzondering. Snoei deze tussen juli en september. Ook bij bomen zoals heggen en struiken is er een bijzonder kenmerk: snoei alleen bij temperaturen boven 0° C, anders kunnen de fijne takken gemakkelijk breken en wonden achterlaten.
Bomen snoeien: het juiste gereedschap
Voor de juiste snoei van je boom is speciaal gereedschap nodig zodat de boom geen onnodige verwondingen oploopt. Om dezelfde reden moet het gereedschap altijd scherp zijn.
Verwelkte bloemen en bladeren kunnen worden bijgesneden met een eenvoudige heggenschaar. Een diameter tot 1,5 cm is prima. Een handzaag of takkenschaar is het beste voor takken en bomen. Voor takkenscharen met tandwieloverbrenging worden een diameter van ongeveer 4 cm geadviseerd. Ook speciale modellen kettingzagen kunnen worden gebruikt, zoals de zogenaamde snoeizaag. Het gebruik van handkettingzagen op ladders is om veiligheidsredenen verboden en dient te worden vermeden!
Een stevige ladder kan erg handig zijn om toegang te krijgen tot de hogere delen van de boom. Zorg ervoor dat je stevig staat om ongelukken te voorkomen. Sommigen zweren bij wondafsluitmiddelen uit de bouwmarkt, die op de verwondingen van de bomen worden aangebracht om ze te verzegelen. Dit kan handig zijn wanneer de diameter groter is dan 5 cm. Kleinere snoeiplekken genezen meestal vanzelf.
Tip: Maak je gereedschap direct na gebruik schoon van plantensap, houtsnippers en hars, zodat het langer scherp blijft. Als er ziek hout mee is gezaagd, kun je de oppervlakken het beste desinfecteren.
Bomen snoeien: en zo werkt het…
Heb je nog nooit een boom gesnoeid? Nadat je dit stukje hebt gelezen, kun je het zelf. In principe moet je de volgende stukken van de boom snoeien:
- Zieke of dode takken
- Takken die tegen elkaar schuren
- Dunne takken die te dichtbij de stam groeien
- Waterscheuten (takken groeien verticaal naar boven)
- Voor fruitbomen: oude takken die geen vrucht meer dragen
Zijscheuten kun je het beste verwijderen, zodat de snoeiplekken kort voor de hoofdscheut zitten.
Dikke en zware takken kun je het beste in meerdere stappen afzagen. Als deze te snel afbreken, kunnen ze lange wonden in de bast achterlaten, die moeilijk genezen en lelijke “littekens” achterlaten. Barsten of scheuren bieden ook een doelwit voor bacteriën en schimmels.
Er zijn verschillende manieren om te snoeien, afhankelijk van het soort boom en de toestand:
Planten snoeien
Bij het snoeien worden alle takken van de boom verwijderd. Er blijven maar drie of vier scheuten over. Vooral de rechte takken moeten worden gesnoeid, omdat deze concurreren met de eigenlijke hoofdstam. Dit bevordert de groei van de kroon. De resterende scheuten groeien idealiter onder een hoek van 45° vanaf de hoofdstam.
Fruitbomen snoeien
Bij de fruitboom wordt de boomtop uitgedund zodat vruchteloze takken de vruchtdragende takken niet overschaduwen.
Vormsnoei
De bomen worden weer in vorm gebracht door bijvoorbeeld de hele kroon een beetje te snoeien. Geometrische vormen zijn populair bij heggen en struiken. Als je bijzonder creatief bent, kun je ook een sculptuur uitproberen. De volgende planten zijn geschikt voor bijvoorbeeld een vormsnoei:
- Taxusbomen
- Glansmispel
- Haagbeuk en rode beuk
- Liguster
- Veldesdoorn
- Forsythia
- Laurierkers
- Thuja
Deze planten zijn uitstekend geschikt voor het snijden van groene sculpturen:
- Buxus
- Taxusbomen
- Dennenbomen
- Liguster
- Hulst
- Thuja
- Cipressen
Bomen snoeien: je boom ontlasten
Bij het snoeien staat de gezondheid van boom op de voorgrond. Snij de zieke takken die te zwaar zijn weg. Ook een eenzijdige onbalans kan worden gecompenseerd. Het doel is om het bladerdak gericht te ontlasten en om takken met kans op breuk vooraf te verwijderen. Let op: Verwijder nooit meer dan een derde van de bladeren van een tak, anders kan deze afsterven. Als je meer verlichting nodig hebt voor de boomtop, moet je het dus niet overhaasten, maar het snoeien over meerdere jaren uitstrekken.
Afvoer van groenafval
Als de bomen in de tuin succesvol zijn gesnoeid, blijft er veel groenafval over. Als je over het juiste gereedschap beschikt, kunt je het houtafval zelf versnipperen en composteren. In de winter kun je dit dan op bloembedden strooien als bescherming tegen de kou. Haal zieke of rotte takken weg en informeer bij je gemeente hoe je dit het beste kunt afvoeren.
Ongeacht of je fruit- of loofbomen hebt, het beste kun je je bomen in de tuin uiterlijk in de herfst snoeien. Zorg ervoor dat je over het juiste gereedschap beschikt voordat je begint. Een heggenschaar, takkenschaar en een handzaag mogen niet ontbreken. Voordat je begint, kun je nadenken over welke manier van snoeien je wilt toepassen. Moet de boom een nieuwe vorm krijgen of wil je de opbrengst verhogen? Dreigt de boom te breken of is hij overbelast? Met deze overwegingen en tips staat niets een geslaagde snoei in de weg en je bomen staan volgend jaar weer in volle bloei!