Ondanks een paar nuttige eigenschappen, is onkruid vooral één ding: vervelend. Hier lees je welke soorten onkruid er zijn en hoe je grip kunt krijgen op de overwoekerde planten.
Elke tuinbezitter kent het: onkruid. Naast het gewenste kruid is het onkruid vervelend voor de meeste tuinders. Omdat het zich extreem snel verspreidt en andere naburige planten licht, water en waardevolle voedingsstoffen ontneemt, is het belangrijk om het regelmatig te verwijderen. Onkruid kan snel een probleem worden bij het telen van groenten, vooral als je ze niet in een beschermde kas laat groeien. Het onkruid verspreidt zich met ondergrondse lopers of zaden. Het is daarbij zeer robuust en overleeft koude en warme periodes, evenals wieden – een zenuwslopende bezigheid voor de tuinman.
Hoe kom je het onkruid te boven? Allereerst moet het worden geïdentificeerd, omdat er ook nuttige wilde kruiden zijn. Vervolgens kan het op verschillende manieren worden verwijderd. Veel voorkomende maatregelen zijn het gebruik van bodembedekkers, regelmatige bemesting of vertraagde verticuteren. We laten je zien welke soorten onkruid er zijn, waarom onkruid nuttig kan zijn en hoe je het vervelende kruid met succes uit je tuin kunt verwijderen.
“Onkruid is een gewas waarvan de verdiensten nog niet zijn ontdekt”
(Ralph Waldo Emerson, 1803 – 1882)
Zaad- en wortelonkruid
Afhankelijk van het type onkruid wordt onderscheid gemaakt tussen zaad en wortelonkruid. Om het onkruid efficiënt te verwijderen, moet je weten met wat voor soort je te maken hebt.
Typerend voor zaadonkruid is ook dat ze over een eenjarig karakter beschikken. Doordat ze een grote hoeveelheid zaden produceert die vanzelf door de wind verspreid wordt, breiden ze zich razendsnel uit. Zodra de zaden in de grond komen, kunnen ze daar tientallen jaren ontkiemen. De zaden komen niet alleen uit je eigen tuin, maar ook uit de aangrenzende tuin. De verspreiding van zaadonkruid kan met name succesvol worden voorkomen als je het voor de bloei trekt of hakt. Maar voorzichtigheid is hier geboden: als de grond te veel wordt losgemaakt, kunnen onkruidzaden uit diepere lagen van de aarde boven de grond komen. Voorbeelden van zaadonkruid zijn de vogelmuur, de paardenbloem, het Franse kruid of de herderstas.
Wortelonkruid – zoals de naam al doet vermoeden – verspreidt zich over een breed wortelstelsel onder het oppervlak. Het kruid stopt niet bij tuinpaden of gazons. Een simpele schoffel is niet genoeg om de wortels uit te graven. Een krachtige graafvork is vereist. Het meest voorkomende wortelonkruid is paardenstaart, zevenblad, boterbloem of brandnetel.
Handig onkruid
Hoe vervelend het onkruid vaak ook is, er zijn ook nuttige wilde kruiden. De bloemen van verschillend onkruid zorgen voor voedsel voor bijen en rupsen. Vlinders zoals dagpauwogen kunnen niet zonder brandnetels. Ook zijn zevenblad, paardenbloemen en brandnetels een bron van belangrijke vitamines en mineralen. Daarbij worden ze beschouwd als geneeskrachtige kruiden. Verhit voor thee of als saus voor salades – ze hebben een positief effect bij de behandeling van maag- en darmklachten. Ook wordt er gezegd dat deze onkruiden een bloedzuiverende werking hebben.
Daarnaast is de aanwezigheid van onkruid een belangrijke indicator van de aard van de bodem. Waar brandnetels en vogelmuur gedijen, is de ondergrond diep en voedzaam. Groentebedden kunnen hier bijzonder goed worden neergezet. Zuring groeit voornamelijk op kalkrijke grond. Als er paardenstaart, boterbloem of elymus groeit, is er sprake van verdichte, drassige en voedselarme grond. Deze grond is daarom minder geschikt voor het telen van groenten.
Velen zijn van mening dat onkruid onrecht wordt aangedaan, alleen al door de negatieve naam, en daarom wordt in plaats daarvan vaak de term “bijkruid” gebruikt.
®Adobe Stock ®Adobe Stock
Onkruid verwijderen
De strijd tegen het terugkerende onkruid kan voor ergernissen zorgen. Toch zijn er maatregelen die kunnen worden ingezet om de groei tegen te gaan.
Tijdig wieden
Om het onkruid al in de kiem te smoren, kun je het beste de plant in een vroege groeifase uit de grond plukken. Controleer je tuin regelmatig en met korte tussenpozen, dan weet je zeker dat je nieuwe zaailingen op tijd zult ontdekken.
Onkruid kan eenvoudig worden verwijderd met een onkruidsteker of voegenkrabber. Ook zijn er voegenborstels, tuinkrabbers en andere gereedschappen verkrijgbaar. Het is bijzonder gemakkelijk om de kruiden na de regen te wieden als de grond zacht is geworden. Als alternatief kun je de grond vooraf water geven met een tuinslang. Vaste, droge grond wordt idealiter losgemaakt met een tuinklauw, daarna zijn de planten makkelijker te verwijderen.
Bodembedekker
Bodembedekker groeit bijzonder dicht op elkaar. Het voordeel: onder de “deken” is het zo donker dat het onkruid niet verder kan groeien. Bovendien kunnen zaden die met de wind de tuin in waaien de grond niet bereiken. Elfspiegels of stekelnootjes zijn geschikte bodembedekkers.
Boomschors
Net als de bodembedekker kan ook boomschors worden gebruikt om het oppervlak tegen onkruid te beschermen.
Een laag van vijf centimeter dik is voldoende om de groei te beperken. Omdat boomschors voedingsstoffen uit de grond verwijdert, is het verstandig om hier vaker te bemesten. Met een steekwagen vervoer je eenvoudig grotere hoeveelheden schors van A naar B.
Planten op de juiste plek
Let er bij het kiezen van de planten goed op dat deze ideaal aansluiten bij de omstandigheden in je tuin. Als planten zich er niet fijn voelen, verzwakken ze. Het onkruid kan dan heel gemakkelijk over de planten groeien.
Bemesten
Meststof maakt het gras sterk en resistent. Onkruid heeft dan een stuk minder kans op verspreiding. Dus als je je gazon regelmatig bemest, wordt de verspreiding van onkruid beperkt.
Op het juiste moment verticuteren
Als je de grond verticuteert terwijl de temperaturen nog steeds laag zijn, zal het voor de grond moeilijker zijn om de gaten op eigen kracht te dichten. Pas in mei lukt dit. Gaten bieden de aanvallende zaden veel plek om in te graven en te ontkiemen. Daarom is het verstandig om je tuin pas vanaf mei te verticuteren.
Onkruid is een vast bestanddeel van elke tuin. Het ongewenste kruid verspreidt zich snel – via zaden of lopers – en berooft water, licht en voedingsstoffen van andere gewassen. Dit heeft een negatief effect op de opbrengst, vooral bij het telen van groenten. Hoewel sommige onkruiden ook positieve eigenschappen hebben en kunnen worden gebruikt als medicinale planten in de kruidenkeuken, zijn ze een doorn in het oog van de meeste tuinders. Diverse maatregelen, zoals bodembedekkende planten, vroeg wieden of regelmatige bemesting helpen erbij het onkruid tegen te gaan. We hebben je de positieve eigenschappen van onkruid laten zien en de verschillende soorten toegelicht. Je weet nu hoe de wilde kruiden zich verspreiden en hierdoor kun je de groei met de juiste maatregelen tegengaan.
Onze tip: er zijn handige apps om het onkruid in je tuin te bepalen – zoek ze gewoon op in ja app store!